پاسخ: در قرآن آمده است که هیچ کس غیر ازخدا غیب نمی داند و توصیه بزرگان این بوده است که ما بیش از آنکه به پیشگویی ها گوش فرا دهیم بدنبال شناخت عوامل مختلف حوادث باشیم و راه درست را بر گزینیم و خود را مسئول کارهای خود بدانیم و این شیوه برای پیشرفت بشردر علم و هنر و اخلاق همیشه کارگشا بوده است. در عین حال امکان این که درباره حادثه ای بتوان پیشگویی کرد در این عالم شگفت انگیز دور از باورنیست اما چنانکه اشاره شد بهتر است با چراغ عقل و دانش پیش رویم زیرا تاریخ نشان داده است که چه بسیار سخنان نادرست و بی مسئولیت در گفتار پیشگویان آمده و راه به جایی نبرده است. گویند انوری شاعر معروف که منجم نیز بوده است پیشگویی کرده بود که در فلان روز معین بادهای سخت و طوفانهای سهمگین خواهد وزید و شهر را به ویرانی خواهد کشید در حالیکه در همان روز مردم به پشت بام ها رفتند و شمع بدست گرفتند و هوا چنان آرام بود که حتی شمعی خاموش نشد. شاعری دو بیت زیر را درباره پیشگویی انوری سروده است: گفت انوری که در اثر بادهای سخت    ویران شود سراچه و ملک سکندری    در روز حکم او نوزیدست هیچ باد   یا"مرسل الریاح" تو دانی و انوری

پاسخ: توصیه اینجانب به پرسندگان این گونه سوالات پیوسته این بوده است که بهتر است در هیچ حلقه و گروه و دسته ای خود را محدود نکنیم بلکه به هدایت فطرت خویش و فرهنگ جهانی و در راه راست حرکت کنیم، در غیر این صورت ممکن است پس از سالیان دراز دریابیم که به راه درستی نرفته ایم.

پاسخ: معناي واقعي شفاعت برخورداري انسان از انگاره هاي زندگي قدسيان است و اگر ايشان واسطه مغفرت گناهان شوند بدين معنا است كه به واسطه پيروي از هدايت آنان آدمي مورد رحمت پروردگار قرارگيرد. در قطعه شماره 148 در كتاب"در صحبت قرآن" در دو صفحه اول اشاره اي به معناي شفاعت كبري پيامبر شده است اگر علاقه مند باشيد مي توانيد به آن متن مراجعه فرمائيد. معناي توسل به ائمه جز اين نيست كه ما از شيوه زندگي و سخنانشان بهره گيري كنيم و در حقيقت با توسل به سيره و خلق و خوي ايشان ما نيز به فضيلتي دست يابيم.

پاسخ:  عقل وعشق مانند همه اوصاف ديگر آدمي از آفريدگار يگانه جهان سر چشمه مي گيرد و چون در ذات پروردگار دوگانگي نيست به ناچار بايد گفت در ذات او عشق و عقل درهم آميخته اند و يك حقيقتند الا آنكه در انسان مراتب ادراك آدمي را در هوشياري و آگاهي عقل خوانده اند و در وجد و مستي و بي خويشي عشق مي نامند. عشق مرتبه مستي عقل است: عقل در آن دايره سر مست ماند عاقبت از صبر جمله تهي دست ماند ديوانگان خود را مي بست در سلاسل هر كجا كه عاقلي بود اينجا دم از جنون زد (سعدی) و عاقل ترين عاقلان كسي است كه عاشق شود و توان گفت آنها كه عاقل بودند ديوانه شدند و عاشق شدند. آنها كه عقل نداشتند يا عقل ايشان در مراتب نازله قرار داشت هرگز به عشق حقيقي نرسيدند. اگر چه عشق را در مراتب نازله با همان عقل ناقص مي توانند درك كنند.

پاسخ: "من"  از رازهاي آفرينش است و هر كه اورا بشناسد خدا را نيز خواهد شناخت. مي توان گفت كه من سايه اي از وحدت خداوند است يا همان نفسي است كه خداوند در آدمي دميده است . در كتاب گلشن راز كه طي آن به بيست سوال از پرسشهاي علماء خراسان پاسخ داده شده است يكي همين پرسش از"من" است كه چيست.   كه باشم من مرا از من خبر كن    چه معني دارد اندر خود سفر كن   پاسخ شيخ محمود اين است :    چو هست مطلق آيد در اشارت   به لفظ من كنند از وي عبارت   حقيقت كز تعين شد معين   تو او را در عبارت گفته اي من     من و تو عارض ذات وجوديم   مشبكهاي مشكات وجودیم   توضيح اين ابيات در مقدمه كتاب گلشن راز نوشته اينجانب به اختصار آمده است.

پاسخ: مقصود از رنگ آميزي خداوند اصالت و جوهريت آفرينش است كه به بهترين رنگ و صورت متجلي شده است. خلعت طاووس رنگ خداست و گل سرخ و سبزه و چمن زار و ماه و خورشيد همه رنگهاي خداوند هستند و هر آنچه خداوند آفريده است داراي فطرت و سرشتي است الهي كه ازاصالت برخوردار است اما به تعبير مولانا آن شغالي كه در خم رنگرزي رفته وآب و رنگي پيدا كرده است و ادعاي طاووسي مي كند ، دعوي باطل مي كند . خلعت طاووس آيد زآسمان كي رسي از رنگ و دعوي ها به آن (مثنوي)

پاسخ: ارواح و اشباح و اجنه و حتي فرشتگان و جبرييل و ميكائيل همه بخشي از وجود آدمي را تشكيل مي دهند و چنين نيست كه موجوداتي شرير و بدخواه از بيرون به سالك راه حمله كنند بلكه هروسوسه و بيماري از نفس آدمي سرچشمه مي گيرد و از درون به آدمي حمله مي كندمانند حرص و تكبر و حسد و آز و طمع كه همه ديوها و غولهاي راه سالكند . به همين جهت مبارزه با نفس كه همان خودخواهي است شرط اصلي سير و سلوك به سوي خدا است و جز همان نفس دشمن ديگري مزاحم راه نخواهد شد. نفس كشتي باز رستي ز اعتذارمر تو را دشمن نماند در ديار (مثنوي)

پاسخ: نظريه تذكر در علم بدين معني كه انسان به مقتضاي ذات و آدميت در آغاز آفرينش همه چيز را مي دانسته و در اين عالم از طريق مطالعه و شنيدن سخن حكيمان خاطرات پيشين خود را به ياد مي آورد ، از افلاطون است و بسياري از حكماي اسلامي و عرفا نيز اين نظريه را تائيد كرده اند و اينكه خداوند همه اسماء را به آدم آموخت چنين تفسير شده است كه در فطرت آدميزاد كه همان فطرات الهي است جوهر همه علوم و معارف نهاده شده و هر چه انسان بيشتر احوال فطرت را به ياد آرد به انسان كامل نزديكتر است و مي توان گفت هر انساني گوشه اي را به ياد مي آورد و به طوركلي انسانيت با اينگونه يادآوريها در مسير رشد و تكامل است.شيخ محمود درگلشن راز مي فرمايد:در آن روزي كه گِلها مي سرشتند به دل در قصه ايمان نوشتند كلام حق بدان گشته است منزل كه يادت آورد از عهد اول

پاسخ: در دوران اخیر کتابی با عنوان خط سوم درباره زندگی و آثار و نظرات شمس تبریزی به قلم دکتر ناصر الدین صاحب زمانی نوشته شده است . ظاهراً در انتخاب عنوان با توجه به توضیحاتی که نویسنده درباره آن داده اشتباهی رخ داده است . برداشت نویسنده کتاب این بوده است که آن خطاط که سه گونه خط نوشتی خداست و خط سوم که نه خود خوانده و نه غیر آن شمس تبریزی است در حالیکه با دقت نظر در بیانات خود شمس روشن می شود که آن خطاط شمس تبریزی است که سه گونه مطلب می گوید یکی آنکه....الی آخر. و عبارت آن خط سوم منم در بیان شمس نیامده است بلکه در آنجاآمده است آن ، منم و نویسنده آنرا به خط سوم تعبیر کرده است و در پرانتزآورده است در حالیکه مقصود از آن همان خطاط است.