و هرچند که آدمیان هر عمل را برای فایده ای معین و در جهت مصالح مقصود خود انجام می دهند، اما تاثیر آن عمل به نیت فاعل محدود نیست،
 بلکه فاعل حقیقی را که خداست از آن مقصودهای دیگر است – چنانکه فرزندان یعقوب یوسف را بدان نیت به چاه انداختند که محبت پدر را به خود جلب کنند، اما مشیت الهی آن کردۀ ناصواب را نردبان کمال یوسف قرار داد:
عزیز مصر، به رغم براداران غیور
ز قعر چاه برآمد، به اوج جاه رسید
حافظ
و به نظر مولانا انسان هرچند به شوق و اختیار خود کار می کند و بر حسب احساس درونی نمی تواند از خود سلب اختیار کند، اما اختیار او مجرای مشیت الهی است و در دست حق همچون کمان است برای کماندار. در قرآن خطاب به پیامبر اکرم آمده است:
آن تیر که تو افکندی
به حقیقت تو نیفکندی
که خداوند آن تیر را بیفکند (انفال:17)
این آیه در ابیات زیر از مولانا ترجمه و تفسیر شده است:
تو ز قرآن باز خوان تفسیر بیت
گفت ایزد، " مارمیت اذ رمیت "
گر بپّرانیم تیر، آن کی ز ماست؟
ما کمان و تیر اندازش خداست
من چو تیغم، آن زننده آفتاب
مارمیت اذ رمیت در حِراب
مارمیت اذ رمیت از نسبت است
نفی و اثبات است و هر دو مثبت است
برگرفته از کتاب " گزیده فیه ما فیه "
تلخیص، مقدمه و شرح: حسین الهی قمشه ای

زان پیش که صبح برسد از راه
من و تو باید از هم ببُریم
دل من سنگین
چشم تو سیاه
ماری الیزابت کالِریج
" Separation"
Heavy is my heart,
Dark are thine eyes,
Thou and I must part
Ere the sun rise
Ere the sun rise
Thou and I must part,
Dark are thine eyes,
Heavy is my heart.
Mary Coleridge
□ خانم ماری الیزابت کالِریج خواهرزادۀ ساموئل تیلر کالریج، شاعر معروف رمانتیک بود
که هم ذوق داستان سرایی داشت و هم شعرهای لطیف و عمیق می سرود.
مدتی آثار خود را با نام مستعار منتشر می کرد
اما به توصیۀ رابرت بریج که تحت تاثیر اشعار او قرار داشت
در آخرین سال حیاتش مجموعه ای از اشعار خود را
با عنوان " در پیروی عشق " با نام اصلی خود منتشر کرد.
□ شاعر، در این قطعه شعر، از تقارن آیینه ای استفاده کرده
و محور تقارن۟ خود آیینه است که غیب است.
این تقارن صوری از مقارنت نزدیک وصال و فراق و فراق و وصال حکایت می کند
که چگونه شب هنگام عشق از چشم سیاه آغاز می شود
و پیش از آنکه عاشق و معشوق در مهتاب وصال بخرامند صبحگاهِ جدایی فرا می رسد.
□ و انّی غذاة البین یوم تحملوا
لذی سمرات الحی ناقف حنظل
امرء القیس، شاعر معروف عرب در دورۀ جاهلی
در آن بامداد جدایی
آن روز که قافله بارها را بستند و رفتند
من در کنار درختان قبیله ایستاده بودم
و چنان تلخکام بودم که گویی دانه های حنظل در دهانم خرد می کردم
□ دلی از سنگ بباید به سر راه فراق
تا تحمل کند آن روز که محمل برود
سعدی
□ ابر می بارد و من می شوم از یار جدا
من جدا گریه کنان ابر جدا یار جدا
امیر خسرو دهلوی
□ بگذار تا بگرییم چون ابر در بهاران
کز سنگ ناله خیزد روز وداع یاران
سعدی
برگرفته از کتاب " در قلمرو زرین "
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
نقاشی اثر Pablo Picasso

پس اگر از پردۀ غفلت بدر آییم
پیوسته خود را در حضور خواهیم یافت
از آنکه صاحب جمالی عریان تر از او در عالم نیست.
برگرفته از کتاب " در صحبت حافظ "
به قلم حسین الهی قمشه ای

آنها را می بینم که چون خورشید،
با شکوه و جلال می روند 
و روزهای مرا روشنی می بخشند؛
روزهایی که بی دیدار ایشان
در بهترین احوال تیره و غم فزاست.
هنری وون
" Remembrance "
They are all gone into the world of light! 
And I alone sit lingering here; 
Their very memory is fair and bright, 
And my sad thoughts doth clear. 
I see them walking in an air of glory, 
Whose light doth trample on my days: 
My days, which are at best but dull and hoary, 
Mere glimmering and decays.
Henry Vaughan
برگرفته از کتاب " در قلمرو زرین "
ترجمه حسین الهی قمشه ای

و در آن روزهای دود گرفته و تاریک رقص کرد
و آن بال و آن پرواز که به او رسید
تنها از فیض یک کتاب بود
آه که یک روح رها شده از زنجیر زمان و مکان
چه آزادی و چه توانی با خود به همراه می آورد.
امیلی دیکنسن
"The Dance of the Book "
He ate and drank the precious words,
His spirit grew robust;
He knew no more that he was poor,
Nor that his frame was dust.
He danced along the dingy days,
And this bequest of wings
Was but a book. What liberty
A loosened spirit brings!
Emily Dickinson
□ از هانس کریستین اندرسن افسانه نویس معروف دانماركي
حکایت شده است که گفت:
روزی در میدانی از شهر گرسنه و تشنه بودم
و از سرما به خود می لرزیدم
و از درهم و دینار
جز چند سکّه سیاه کم بها با خود نداشتم
پس به دکان کتاب فروشی رفتم
و با همان چند سکه
یکی از کتابهای سر والتر اسکات را خریدم و خواندم
هم سیر شدم، هم گرم شدم.
□ دو یار زیرک و از باده کهن دو منی
فراغتی و کتابی و گوشه چمنی
من این مقام به دنیا و آخرت ندهم
اگرچه در پی ام افتند هر دم انجمنی
حافظ
شعر از امیلی دیکنسن
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
www.drelahighomshei.com

از من آسایش و لذت می طلبد،
این نفس من، این سر حلقۀ خیانت پیشگان با من،
این تهی مغـزترین دوستِ من
و مهلک ترین دشمن من،
و این بندِ پای من، به هر جا که می روم
(و از او هیچ پای گریز نیست).
با اینهمه، یگانه ای هست که تنها او می تواند
میان من و نفس فاصله بیندازد و بین من و او حجاب شود
و این بار سنگین را از دوش من بیفکند،
یوغ او را از گردن من بگشاید و مرا آزاد کند
کریستینا روسِتی
" The Battle Within "
God strengthen me to bear myself;
That heaviest weight of all to bear,
Inalienable weight of care.
All others are outside myself;
I lock my door and bar them out,
The turmoil, tedium, gad-about.
I lock my door upon myself,
And bar them out; but who shall wall
Self from myself, most loathed of all?
If I could once lay down myself,
And start self-purged upon the race
That all must run! Death runs apace.
If I could set aside myself,
And start with lightened heart upon
The road by all men overgone!
God harden me against myself,
This coward with pathetic voice
Who craves for ease, and rest, and joys:
Myself, arch-traitor to myself;
My hollowest friend, my deadliest foe,
My clog whatever road I go.
Yet One there is can curb myself,
Can roll the strangling load from me,
Break off the yoke and set me free.
Christina Rossetti
برگرفته از کتاب " در قلمرو زرین "
به قلم حسین الهی قمشه ای
پرترۀ کریستینا روستی

و تاریکی را با آتش بیاراید
آن روز دیگر کار نکردم
و دستهایم را از هر رنج و مشقت کشیدم
و ذهنم را از پرسه زدن باز داشتم
زیرا احساس کردم
که نور تازه ای در هر چیز می درخشد
و قافله ای از شکوه و عظمت آسمانی
در پیش چشمانم می گذرند.
آن روز دیگر کار نکردم
اما به فیض الهی در روزهای دیگر
کارهای بهتری خواهم کرد.
وینْفِرد ارنست گَریسون
‌" Inspiring Books "
Softly I closed the book as in a dream,
And let its echoes linger to redeem
Silence with music, darkness with its gleam.
That day I worked no more. I could not bring
My hands to toil, my thoughts to trafficking.
A new light shone on every common thing.
Celestial glories streamed before my gaze.
That day I worked no more; but, to God's praise,
I shall work better all my other days.
Winfred Ernest Garrison
اینگونه تاثیرهای الهام بخش از کتابهایی است □
که نویسنده خود آن را با الهام آسمانی دریافت کرده است
مانند کتاب چنین گفت زرتشت،
که نیچه خود کیفیت الهام شدنش را
به تفصیل در کتاب " این است انسان " بیان کرده است.
شعر از وینْفِرد ارنست گَریسون
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
نقاشی اثر: Fra Angelico
www.drelahighomshei.com