می توانستی در خلوت خود بمانی و خلقی را طلبکار خود نکنی. آخر این هیاهوی بسیار برای هیچ، چه مقصودی را دنبال می کند. آخر خدایی نیز مانند کدخدایی و مملکت داری با هزار دردسر همراه است.
این سخنان دستمایۀ اندیشیدن و این حیرت ها و شگفتی ها آغاز شکفتن ها و شنفتن ها است:
مرا بر سِرّ گردون رهبری نیست
جز آن کین نقش دانم سرسری نیست
نظامی
برگرفته از کتاب "در صحبت حافظ"
به قلم حسین الهی قمشه ای
مینیاتور باغ ایرانی

که امروز پرچم پیروزی را در دست گرفتند 
نمی تواند تعریف درستی از پیروزی به دست دهد.
بمانند آن کس که شکست خورده و محتضر 
به گوشه ای افتاده است؛ 
در گوش محروم اوست که آوای دوردست پیروزی 
روشن و آشکار و آکنده از رنجی روح فرسا طنین می اندازد.
امیلی دیکنسن
" Success is Counted Sweetest "
Success is counted sweetest 
By those who ne'er succeed. 
To comprehend a nectar 
Requires sorest need. 
Not one of all the purple Host 
Who took the Flag today 
Can tell the definition 
So clear of Victory.
As he defeated - dying 
On whose forbidden ear 
The distant strains of triumph 
Burst agonized and clear!
Emily Dickinson
جدایی تا نیفتد، دوست قدر دوست کی داند
شکسته استخوان داند بهای مومیایی را 
صائب
می دهد جان را فراقش گوشمال 
تا بداند قدر ایام وصال 
مثنوی
برگرفته از کتاب " در قلمرو زرین "
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
نقاشی " ناپلئون در گذرگاه سنت برنارد " اثر ژاک لویی دیوید

چو حلقه درِ كعبه به صد نياز گرفتم
دعاى حلقه گيسوى مشكبوى تو كردم
نهاده خلق حرم سوى كعبه روى عبادت
من از ميان همه روى دل به‌سوى تو كردم
مرا به هیچ مقامی نبود غیر تو نامی
طواف و سعی که کردم به جستجوی تو کردم
به موقف عرفات ایستاده خلق دعا خوان
من از دعا لب خود بسته گفت و گوی تو کردم
فتاده اهل مَنی در پی مُنا و مقاصد
چو "جامى" از همه فارغ من آرزوى تو كردم
جامى
□ غزلیات جامى از نقطه هاى اوج
غزل سرايى در ادب پارسى است؛
عرفان عاشقانه در آن موج مى زند
و آكنده از هم آهنگى و زيبايى متعالى است.
□ مُنا به معنى آرزو است
و اشارتى است كه عامه مردمان
از اين سفر الهى
در پى هواهاى نفسانى خويشند
به گرد يار نمى گردند
و در راه او سعى نمى كنند
به صورت ها سخت وابسته اند
و از سيرت انبيا و اوليا دور افتاده اند
شمارش ها را نگه مى دارند
اما خواست معشوق را
كه عشق به مردمان
و خدمت به ايشان است
در شمار نمى آورند:
□ حاجى عاقل طواف چند کند، هفت بار
حاجى ديوانه ام، من نشمارم طواف
مولانا
□ من خواستم بتخانه دل كعبه سازم
عشقا تو باز اين كعبه را بتخانه كردى
خلقى به دور خانه مشغول طوافند
ما را اسير عشق صاحبخانه كردى
مهدی الهى قمشه اى
نوشته حسین الهی قمشه ای
مینیاتور قدیمی
www.drelahighomshei.com

رالف والدو اِمِرسن
" I Can "
So nigh is grandeur to our dust,
So near is God to man,
When duty whispers low, "thou must,"
The youth replies, "I can."
Ralph Waldo Emerson
□احساس وظیفه یک صدای آسمانی و یک فرمان مطلق الهی است و هر کس تسلیم آن فرمان شود بیشترین تقرب را به خداوند هستی می یابد و هر چه شادی حقیقی در جهان هست پاداش انجام وظیفه است.
□شبی خواب دیدم که جهان سراسر زیبایی است. وقتی بیدار شدم دیدم جهان سراسر وظیفه و باید است. پس، رفتم و آن وظایف را به انجام رساندم و دیدم که براستی جهان سراسر زیبایی است.
تاگور
□ژرف ترین سخنان را در باب وظیفه کانت، فیلسوف آلمانی، گفته است، که می توان در کتابهای متعدد او خواند یا در مجموعه های کلمات قصار تا اندازه ای از آنها آگاه شد.
برگرفته از کتاب "در قلمرو زرین"
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
نقاشی اثر Elizabeth Adela Forbes

برگرفته از کتاب " در صحبت قرآن"
به قلم حسین الهی قمشه ای
نقاشی اثر ‌Arthur John Elsley

یعقوب صفت که بْوَد کز پیرهن یوسف
او بوي پسر جوید خود نور بصر یابد
یا تشنه چو اعرابی در چه فکند دلوی
در دلو نگارینی چون تنگ شکر یابد
یا موسی آتش جو کآرد به درختی رو
آید که بَرَد آتش صَد صبح و سَحَر یابد
در خانه جَهَد عیسی تا وارهد از دشمن
از خانه سوی گردون ناگاه گذر یابد
یا همچو سلیمانی بشکافد شکمِ ماهی
اندر شکمِ ماهی آن خاتمِ زَر یابد
شمشیر به کف عُمَر در قصد رسول آید
در دام خدا افتد وز بخت نظر یابد
یا چون پسرِ ادهم راند به سوی آهو
تا صید کند آهو خود صید دگر یابد
یا چون صدف تشنه بگشاده دهان آید
تا قطره به خود گیرد در خویش گُهَر یابد
مولانا در این غزل به داستان های مشابهی اشاره می کند که در همۀ آنها شخص به دنبال مطلوبی می رود و چیزی می یابد هزار بار با ارزش تر از آنچه طلب کرده است. داستان يعقوب و بینا شدن چشم او از بوی پیراهن یوسف سخت معروف است و شاعران پارسی گو از آن لطایف معنوی بسیار برگرفته اند.
پیراهنی که آید از او بوی یوسفم
ترسم برادران غیورش قبا کنند
حافظ
بوی پیراهن گمگشته خود می شنوم
ور بگویم، همه گویند ضلالی است قدیم
سعدی
آه بخور از نفس روزنش
شرح دهِ يوسف و پیراهنش
نظامی
بیت نظامی در بیان خلوت در حجرۀ عشق است که از پنجرۀ آن بوی پیراهن یوسف به مشام می رسد. قصۀ اعرابی و به جای آب یوسف از چاه برآوردن را در سورۀ یوسف می توان خواند و همچنین داستان موسی که رفت تا پاره آتشی بیاورد و همسر و فرزندش را گرم کند، و خداوند از آن آتش با او سخن گفت. و حضرت عیسی از شر دشمنان به خانه گریخت و خداوند از همانجا او را به آسمان برد. و یا سلیمان که انگشترش را دیو تصاحب کرد و آن انگشتر را به دریا افکند و سلیمان ماهی گیر و ماهی فروش شد و روزی در شکم ماهی خاتم سلیمانی را یافت. و قصة عُمَر آن است که وقتی شنید خویشانش اسلام آورده اند به خشم و با شتاب آمد تا رسول خدا را بکُشد اما کلامی شنید آن سَری که زیر و زبر شد و اسلام آورد. یا پسر ادهم یعنی ابنِ ادهم معروف، که پادشاه بود و روزی به دنبال آهو می شتافت، آهو سخنی با او گفت که از اسب به زیر افتاد و به جای صید کردن آهو خود صید آهوی عشق شد. و صدف نیز معروف است که دهان می گشاید تا قطره ای آب خورد و آب در او گوهر می شود. و داستان مرد علف کش که در جستجوی خار و هیمه در ویرانه ای گنج یافت... اینها نمونه هایی است.
برگرفته از کتاب " در صحبت مولانا "
به قلم حسین الهی قمشه ای
مینیاتور قدیمی

آيا نور تو مى تواند
تاريكى بيكران را بركنار كند.
رابیندرانات تاگور
"The Star’s Wink"
Let me light my lamp, says the star,
And never debate if it will help to remove the darkness.
Rabindranath Tagore
□ تو مگو همه به جنگند ز صلح من چه آيد
تو يكى نه‌اى هزارى تو چراغ خود برافروز
مولانا
شعر از رابیندرانات تاگور
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه‌ای 
www.drelahighomshei.com