طعام و شراب معنوی نه تنها روزه را باطل نمی کند بلکه بخشی از غرض فرمان روزه، جایگزین کردن مائده های آسمانی به جای مائده های زمینی است.

171

در ادبیات فارسی باده نهی شده فقط شراب انگوری نیست بلکه هرچه آدمی را از فطرت انسانی دور کند و به غفلت اندازد نیز شراب است، مانند غرور به مال و جاه و ثروت و زیبایی و حتی عجب و خودبینی در عبادت خداوند همه از اقسام مستی است و زیان این مستی ها به مراتب بیش از زیان آن شراب انگوری است.

172

عفو به معنی زیادی و اضافی است و پاسخ خداوند به اینکه ما چه چیز و چه مقدار در راه خدا انفاق کنیم این است که هرچه افزون بر زندگی عادی شماست ایثار کنید.

173

در زمانهای قدیم قرضی که می دادند به صورت طلا و نقره بوده است یا کالاهای دیگر مانند جو و گندم و خداوند روا ندانسته است که کسی مقدار معینی از کالایی قرض بدهد و هنگام بازپرداخت ، مقدار بیشتری طلب کند.اما امروز که معیار و سنجش ، پول و اعتبار کاغذی است اگر ارزش پول پیوسته در حال کاهش باشد باکی نیست که هنگام بازپس گرفتن قرض به قدر آن کاهش زیادت طلبند و این به حقیقت ربا و زیادی نخواهد بود.

174

انفاق در راه خدا در معنای وسیع تر همه کارهای نیکو را شامل می شود و برترین انفاق این است که آدمی وجود خود را در راه خدا به مردمان نفقه دهد و خود را وقف کند بر اینکه مال و عمر و جان و نفسش، همه در راه خوبی و زیبایی و دانایی صرف شود که بهترین خدمت خلق این است.

175

اگر خدا سختی بیش از طاقت بر دوش کسی نهد آن از نوع تکلیف الهی نیست بلکه معلول گناهان شخص به خصوص ظلم و بیرحمی و بارسنگین تر از حد تحمل بر دوش مظلومی نهادن است.

176

چنین است که اگر درخت از ریشه بر آمده را ظاهرا طراوتی و شادی و برخورداری از برگ سبز می بینیم آن بسیار کوتاه و گذرنده است.زود باشد که زرد و خشک شود و بمیرد و چنین باشند انسانهای خبیث و اهرمن خو که ممکن است چند گاهی رنگ سبزی و خرمی بر خود ببندند اما نمی دانند چه بلایی بر سرشان آمده است.

177

اگر پرسند که پس این زشتی ها و بدی ها که در جهان است از کدام خزانه نازل می شود،باید گفت آنها نیز از پیش آن یگانه می آیند الا آنکه وقتی به او منسوب می شود شر و فساد و زشتی نیست و همه صلاح و حکمت است اما آدمیان که در عالم هست و نیست به سر می برند،به اعتبار نیازهای خود گاه چیزی را شر و چیزی را خیر می خوانند در حالی که جز خیر در جهان چیزی نیست.

178

بصیرت بی نهایت، حسن بی نهایت را دید و از این دیدار عشق بی نهایت پدید آمد، پس"عشق بی نهایت را بی نهایت خواستن است" حسن ازلا و ابدا در تجلی است و ادراک ازلا و ابدا در مشاهده است بنابراین عشق ازلا و ابدا بر صحنه نمایش است.

179

حکایت کرده اند که صبح روز هبوط ، آدم نزد پروردگار آمد و گریه ای کرد از عشق، به طراوت باران بهمنی و گفت" ای معبود و ای معشوق یکتای من، اکنون که ما را به تبعیدگاه نامعلومی می فرستی ، گیرم که من در همه سختیهای ناشناخته در عالم آب و گل شکیبا باشم ، با من بگو که آخر فراق تو را چگونه تحمل توانم کرد؟ " خداوند آهسته در گوش آدم گفت :"من خود دارم با تو می آیم." آدم پرسید:" این چگونه باشد؟" فرمود:"تو در سیمای آن حوا که همراه توست خورشید لبخند من و برق نگاه من و صدای مهربان و شیرین من و اطوار و تجلیات جمال من که هر دم تجدید می شود خواهی یافت."

180