اکنون می خندم و نعره می زنم
که چقدر زندگی خوب و زیباست
اگرچه پای مرا در راهی خلوت و خاموش نهاده اند
به شادی جمع را ترک می گویم
تا در باغ خویش گشت و گذار کنم
و در این گردش
دستهایم را از میوه ها و گلها پر می کنم
و با دلی پرنشاط به خورشید سلام می کنم
که سرتاسر باغ را برافروخته است
همراه بادها می روم
که بوی خوش گل و یاسمن را
تا گرداب ها با خود می برند
سرانجام به جائی می رسم که یاسهای بلند می رویند
و چهره های خود را چون قدیسان سفیدرو به سوی خدا می کنند
و هنگامی که یاسها به نماز و نیایش می آیند
من نیز با آنها بر زمین زانو می زنم
زیرا خود را در پرستشگاه قدس الهی می یابم
"هلن کلر"

In the Garden of the Lord
The word of God came unto me,
Sitting alone among the multitudes;
And my blind eyes were touched with light.
And there was laid upon my lips a flame of fire.
I laugh and shout for life is good,
Though my feet are set in silent ways.
In merry mood I leave the crowd
To walk in my garden. Ever as I walk
I gather fruits and flowers in my hands.
And with joyful heart I bless the sun
that kindles all the place with radiant life.
I run with playful winds that blow the scent
Of rose and jessamine in eddying whirls.
At last I come where tall lilies grow,
Lifting their faces like white saints to God.
While the lilies pray, I kneel upon the ground;
I have strayed into the holy temple of the Lord.

Helen Keller
برگرفته از کتاب "کیمیا 3"
ترجمه حسین الهی قمشه ای

دوازده روز از میلاد مسیح می گذشت. به همین جهت شب دیدار این سه خردمند را
با حضرت مسیح به عنوان شب تجلّی یا جشن دیدار یا شهود یاد می کنند
و جشن و ضیافتی بدین مناسبت برپا می کنند.
نمایشنامۀ معروف"شب دوازدهم" اثر شکسپیر نیز
اشارتی به همین شب دیدار دارد.

برگرفته از کتاب "آن خردمند دیگر"
اثر هنری ون دایک
ترجمۀ حسین الهی قمشه ای
مجسمه مغان سه گانه – برزیل

کوتاهترین خط سعادت است، کناره نگیرد،
با همین سه عشق به شادی و آزادی خواهد رسید:
و آن شادی که در اثر پیروی نیکویی و زیبایی و دانایی
حاصل می شود
می تواند آدمی را چنان گرم و سرخوش کند
که همه رنج ها و محنت های جهان را از یاد ببرد.
جمله غم های جهان هیچ اثر می نکند
در من از بس که به دیدار عزیزت شادم
سعدی
در قرآن خوانده ایم که
وقتی زنان مصر یوسف را دیدند
عظمت زیبایی چنان در دلهایشان جلوه کرد
که دستها را بریدند
و هیچ فریادی از درد و رنج نکشیدند
بلکه از حیرت و شگفتی گفتند
سبحان الله که این بشر نیست
بلکه فرشته ای با کرامت است.
صلای انبیا و قدیسان و شاعران آسمانی نیز
دعوت به این سه عشق است، که:
اگر طالبی کاین زمین طی کنی
صفایی به تدریج حاصل کنی
مگر بویی از عشق مستت کند
طلبکار عهد الستت کند
به پای طلب ره بدان جا بری
وز آنجا به بال محبّت پری
سعدی

برگرفته از کتاب "کیمیا11"
به قلم حسین الهی قمشه ای
نقاشي يوسف و زليخا از كمال الدين بهزاد

و در نهایت جهت وحدت انسانها و همۀ آفرینش است
و هنر و اخلاق و علم که ارزشهای سه گانۀ فرهنگ انساني است نیز
هر سه در گرو همین صورت است:
اگر جمال احد را در صورتها نشان دهی، آن هنر است
و اگر حقیقت ساری احد را در عالم کشف کنی، آن علم است
و اگر عشق احد را در دل نهی و به فرمان عشق باشی، آن اخلاق است
و اگر عمر خود را در سودای علم و هنر و اخلاق به سر بری
این است آن تجارت سودمند که عمرِ با عدد را بدهی
و از احد عمرِ بی عدد بستانی
و این است آنچه احمد از احد آورده است

" برگرفته از کتاب "در صحبت قرآن
به قلم حسین الهی قمشه ای
 

در کلامی اندک بیان می کند.
جان کلام و رسالت حضرت مسیح
عشق به بشریّت
و رنج بردن در راه شادی و آزادی مردمان است.
مسیح با همة آدمیان همدرد بود
او ظلمات نابینایان و ناتوانی مفلوجان
و رنج مستمر مبروصان و جذامیان را
با تمام وجود حس می کرد
فاجران و گناهکاران را می فهمید
و با گمراهان و سرگشتگان نیز همدل و همراه بود
و همة همتش را بر این گذاشت
که عشق الهی را از آسمان به زمین آورد
تا همة مردم بتوانند خدا را دوست بدارند
و با خدمت بندگان او
بر عشق و عبودیّت خود نسبت به او گواهی دهند
مسیح دایره ای عظیم از عشق برکشید
و هیچ کس را برون دایره ننهاد
و به تعبیر زیبای اسکار وایلد:
"همة بشریّت را عروس خود کرد
و بر صلیب رنج و خدمت عهد و میثاق
زناشوئی خویش را با آن عروس به امضا رساند
و آن عروس را با خود به بهشت خواهد برد."
هنری ون دایک
به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست
عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست
سعدی
منم که شهره شهرم به عشق ورزیدن
منم که دیده نیالوده ام به بد دیدن
وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم
که در شریعت ما کافری است رنجیدن
حافظ

برگرفته از پیشگفتار کتاب "آن خردمند دیگر"
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای

و او روزی عکس خود را در آب می بیند و برخود عاشق می شود.
هر روز بر لب برکۀ آب می آید و با خود نرد عشق می بازد
و شِکوه می کند که آخر تو که با من دوستی:
وقتی می آیم می آیی، وقتی لبخند می زنم لبخند می زنی؛
پس چرا وقتی دستم را دراز می کنم تا دست تو را بگیرم
آشفته می شوی و از من می رمی.
نارسیسوس آن قدر در فراق خویش غصه می خورد
و اشک می ریزد تا می میرد.
پس حوریان و پریان صحرایی گرد او می آیند
و می گویند "حیف است چنین جلوه ای از زیبایی به زیرخاک رود.
بهتر است او را به گُلی تبدیل کنیم
که پیوسته در کنار آب بروید
و عکس جمال خود را در آب ببیند."
و او را به گل نرگس تبدیل می کنند.
(معنی نارسیسوس نیز "نرگس" است)
اصطلاح نارسیسیسم به معنی "خود شیفتگی"
یکی از بیماری های روانی است
و به کسانی گفته می شود که
سخت و به طور بیمار گونه ای شیفته و بیقرار خویش اند

بر گرفته از کتاب "در قلمرو زرین"
اثر حسین الهی قمشه ای

و به فتوای جان کیتس(John Keats)
در کار هنر دل در سودای اثری داشت که
هرچه بیشتر به کمال محض نزدیک باشد
و دعایش مانند آنا ویکم، شاعر معاصر، آن بود که
"خدایا به جای همۀ نعمتها مرا یک چیز کامل عطا کن".
داستان آشنایی فیتزجرالد با خیّام و ادب پارسی
در این مختصر نمی گنجد.
اما بی گمان فیتزجرالد در همین جستجوی کمال
وقتی به خیّام رسیده و از شراب سخن او مست شده
دریغش آمده است که صاحبدلان دیار خویش را
از این شراب بی نصیب گذارد.
اما چون جام سخن خیّام را برای مردم دیار و روزگار خویش
که در فضای فرهنگی دیگری پرورش یافته بودند مناسب نمی دید
آن شراب نیشابور را ابتدا در هفتاد و پنج
و نهایتاً در یکصد و چهار جام پرشکوه
از ذوق و فرهنگ عهد ویکتوریا
و آراسته به نقوش سنّت های دیرین ادبی مغرب زمین
بریخت و به بازار ادب آورد
اما به گفتۀ مولانا:
آن باده همان است اگر جام بَدَل شد
بنگر که چه خوش بر سر خَمّار برآمد
یک رباعی از خیّام با ترجمه فیتزجرالد
برای شاهد مثال در تمثیل باده و جام
از نظر می گذرد.
ای رفته به چوگان ِ قضا همچون گو
چپ می خور و راست میرو و هیچ مگو
کانکس که تو را فکند اندر تک و پو
او دانــد و او دانــد و او دانــد و او
خیّام

The Ball no question makes of Ayes and Noes,
But Right or Left as strikes the Player goes;
And He that tossed you down into the Field,
He knows about it all- He knows – He knows!
Edward FitzGerald

بر گرفته از مقدمه کتاب "رباعیات حکیم عمر خیّام"
به قلم حسین الهی قمشه اي
خوشنويسي اثر ميرعماد