او جهان های بی پایان را برای همین آفریده است
که همه موجودات در آن عاشق باشند و معشوق باشند
او نفس ِ خود را در خاک دمید
خاک برخاست و ایستاد
و دستش را روی قلبش نهاد
و احساس کرد که از شعله های آسمانی گرم شده است
آن شعله را خاموش مکن
آن شعله جان و جانان توست
هنری لانگ فلو
آتش عشق است کاندر نی فتاد
جوشش عشق است کاندر می فتاد
جرعه ای چون ریخت ساقی الست
بر سر این شوره خاک زیر دست
جوش کرد آن خاک و ما زان جوششیم
جرعه ای دیگر، که بس بی کوششیم
مولانا
از آن به دیر مغانم عزیز می دارند
که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست
حافظ

Love is the Root of Creation
Love is the root of creation; God's essence; worlds without number
Lie in his bosom like children; he made them for this purpose only
Only to love and to be loved again, he breathed forth his spirit
Into the slumbering dust, and upright standing, it laid its
Hand on its heart, and felt it was warm with a flame out of heaven
Quench, oh quench not that flame! It is the breath of your being
Henry Wadsworth Longfellow

شعر از هنری لانگ فلو
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
www.drelahighomshei.com

تو هیچ زمانی را برای صرف در کار خیر و کردار نیک مقرر نکرده ای
بلکه همۀ ساعتهای زشت و ناموزون زندگیت همچون غلام دست به سینه
در خدمت خشم و خیانت و تجاوز به عنف و ظلم و بیداد و جنایت می گذرد.
ربایش لوکرِس اثر ویلیام شکسپیر
این اثر منظومه ای سوکمند است
درباره شخصیت افسانه ای "لوکرس"
زنی که حادثه ربایش ستمگرانه او
توسط یک شاهزاده متجاوز
و آنگاه خودکشی او
انگیزه مهمترین تحول اجتماعی
به سوی مردم سالاری
در روم باستان گردید.
تو کی بشنوی نالۀ دادخواه
به کیوان درت کِلّهِ بارگاه
چنان خسب کاید فغانت به گوش
اگر بینوایی برآرد خروش
که نالد ز ظالم که در دور توست
که هر جور کو می کند جور توست
سعدی

The Patient Dies
The patient dies while the physician sleeps
The orphan pines while the oppressor feeds
Justice is feasting while the widow weeps
Advice is sporting while infection breeds
Thou grant'st no time for charitable deeds
Wrath, envy, treason, rape, and murder's rages
Thy heinous hours wait on them as their pages
Shakespeare, Rape of Lucrece, 904

شعر از ویلیام شکسپیر
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
www.drelahighomshei.com

سورۀ جمعه:8
بشارت آیه در این است که مرگ نفی کنندۀ هستی ما نیست
و این مایی ما با مرگ اجتماع ضدین نخواهد بود بلکه ما هستیم
و مرگ نیز هست و ما با او ملاقات می کنیم.
بنابراین بیم و هراس مرگ که عموماً از آن تصور نیستی می شود
از میان می رود و مرگ به دیداری بدل می شود
که ما با حقیقتی از حقایق هستی خواهیم داشت
و اما تهدید آن نیز روشن است که ستمکاران و خودپرستان بدانند
که آن مرگی که از وی می گریزند در حقیقت زشتی اعمال خود آنهاست
که پیش از مرگ به سبب غفلت به زشتی آن نمی اندیشیدند
و با دیدار مرگ آگاهی ژرفی برایشان حاصل می شود
زیرا به نزد آگاهی مطلق پیش می روند.

پردۀ نقاشی مولانا را نظر کنیم که:
مرگ هرکس ای پسر هم رنگِ اوست
آینۀ صافی یقین هم رنگِ روست
پیشٍ ترک آیینه را خوش رنگی است
پیش زنگی آینه هم زنگی است
ای که می ترسی ز مرگ اندر فرار
آن ز خود ترسانی ای جان، هوش دار
زشت روی توست، نی رخسار مرگ
جان تو همچون درخت و مرگ برگ

برگرفته از کتاب در صحبت قرآن
به قلم حسین الهی قمشه ای
نقاشی "درِ مرگ" اثر ویلیام بلیک

یکی از رندان سرافراز عالم که
سر به طاعت خاکیان فرود نیاورد
و با دین فروشان دنیاپرست
و کوته آستینان دراز دست
و بی خبران خبر فروش
و دکانداران پشمینه پوش سر سودا نداشت،
حکیم عمر خیام است که چندی چون خورشید،
کمند صبح معرفت را بر بام اندیشه انداخت
و شراب نور در جام گیتی نمای روز افکند
و چون مرغ سحر با گلهای زردروی
و رخ های زعفران رنگ آواز برآورد که
شراب سرخ باید خورد.

هان به سحرگاهان برخیزید
قدحی پر شراب کنید و بنوشید
و رنگ خود به رنگ عناب کنید
اشربوا اشربوا
می خور که ز دل قلت و کثرت ببرد
و اندیشۀ هفتاد و دو ملت ببرد
پرهیز مکن زکیمیایی که از او
یک جرعه خوری هزار علت ببرد

این کدامین شراب است که
سوداگران ترازوخوی را از سنگ تفرقه
و حساب کم و بیش می رهاند
و جنگ هفتاد و دو ملت را به آشتی می کشاند
و چون نوشدارو و هزار بیماری روح فرسا را
به جرعه ای شفا می بخشد

بر گرفته از کتاب "مقالات"
به قلم حسین الهی قمشه ای
مجسمه خیام

زیرا من هیچگاه پای به کهنسالی نخواهم نهاد.
شما ای روزها و ای ماهها و سالها،
باشتاب به سوی آن گرداب سیاه سیر کنید،
و همه گلهای پژمرده خود را نیز همراه ببرید،
من در دل گلی دارم
که دست هیچ گلچینی بدان نخواهد رسید.
ای زمان، بالهای تو شاید بتواند با انگشتان نرم خود
جام عشق را به ضربه ای تکان دهد
اما هرگز آن جام لبریز و سرشار از عشق را
واژگون نخواهد کرد.
و رطوبت آن شراب بر لبهای من
جاودانه خواهد ماند.
آتش قلب من بیش از آن است که
ساعتهای سرد و بی اعتنای تو
بتوانند آن را فرو نشانند
و روح من بیش از آن عشق آکنده است که
تو بتوانی آن را به فراموشی بسپاری.
ویکتور هوگو
روزها گر رفت گو رو باک نیست
تو بمان ای آنکه چون تو پاک نیست
مولانا
مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش
فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم
حافظ

اصل شعر در پنج بند است
که فقط دو بند آخر آن ترجمه شده است
و آن سه بند دیگر توجیه آن است که
چرا شاعر این شجاعت را یافته است
و آن توجیه جز حضور معشوق
و شراب لبهای او
و هستی بی پایان او
و عشق بیکران او
چیز دگر نیست.

Je puis maintenant dire aux rapides années
- Passez! passez toujours! je n'ai plus à vieillir
Allez-vous-en avec vos fleurs toutes fanées
J'ai dans l'âme une fleur que nul ne peut cueillir
Votre aile en le heurtant ne fera rien répandre
Du vase où je m'abreuve et que j'ai bien rempli
Mon âme a plus de feu que vous n'avez de cendre
Mon coeur a plus d'amour que vous n'avez d'oubli

شعر از ویکتور هوگو
ترجمه و توضیح: حسین الهی قمشه ای
تصویر: وحدت ابدي عاشق و معشوق(نقشي از كريشنا و رادا)
www.drelahighomshei.com

داستان اودیسه، اثر هومر، به گونه ای اساطیری از تلاش انسان برای بازگشت به موطن اصلی و سختیهای راه
و جنگ با دیو ها و شکستن طلسمها و افسونها و هلاک شدن بسیاری از رهروان و رسیدن اندکی حکایت دارد.
کمدی الهی دانته نیز همه داستان سیر و سلوک انسان از ژرفای جهنم غفلت به فراخنای بهشت دیدار است
و نمایشنامه های شکسپیر نیز همان سه کتاب دوزخ و برزخ و بهشت دانته را به زبانی دیگر بر صحنه آورده است
و از همه شیرین تر داستان سیر و سلوک ترسا یا سیر زائر اثر جان بانیان انگلیسی است ک
ه زیباترین حکایت تمثیلی از منازل سیر آدمی در ادبیات مسیحی است

بر گرفته از پیشگفتار کتاب "گزیده منطق الطیر"
به قلم حسین الهی قمشه ای

و خلق همچنان در هوای متاع دیگر
باهم به دشمنی برمی خاستند
و آتش حرص و حسادت می افروختند،
و هیچ گرهی گشاده نمی شد;
اما اگر قلب پاکیزه نهاد و مهرسرشت آدمی
که نقوش" مائی و توئی" آن را از بها انداخته است،
به کیمیای پیر مغان
در آتش عشق می گداخت
و چون زر به ذات خویش
نشان بها و عزت می یافت،
همه آدمیان از اعجاز این کیمیا گنج قارون می یافتند
و بهشتی که آنجا:
هر چه بینی دلت همان خواهد
هر چه خواهد دلت همان بینی
هاتف
بر روی زمین پدید می آمد
و وعده فردای زاهد نقد می شد
و در این بهشت جمله مردمان
بر تختهای گوهر نشانِ عشق
و بر بالشهای زربفت ِ مهربانی
تکیه می زدند
و روی در روی بهم می نگریستند
و سخن ایشان با یکدیگر نبود
مگر درود و سلام، مگر سلام و درود.
چنین است نغمه مطربان عشق که به رقص و آواز گویند:
دست از "مس" وجود چو مردان ره بشوی
تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی
حافظ
گویند روی سرخ تو سعدی چه زرد کرد
"اکسیر عشق" بر"مسم" افتاد، زر شدم
سعدی
"مس" خود را به یک سو نه چو مردان
گذر از عشق و در "اکسیر" می رو
مولانا

بر گرفته از "کتاب مقالات"
به قلم حسین الهی قمشه ای