هرچند از دورترین دو نقطۀ زمین آمده باشند ،
در پیش آنها نه شرقی خواهد بود نه غربی و نه مرزی و نه قوم و نژادی و نه زاد و بومی .
رادیارد کیپلینگ
شاعر و داستان نویس انگلیسی در قرن 20

“ East and West ”
Oh, East is East, and West is West,
and never the twain shall meet,
Till Earth and Sky stand presently at God’s great Judgment Seat.
But there is neither East nor West, Border, nor Breed, nor Birth,
When two strong men stand face to face,
though they come from the ends of the earth!
Rudyard Kipling

مقصود از انسان نیرومند کسی است که بر هواهای نفسانی غلبه کرده و تسلیم حق شده است. 
چنین کسی طالب حق است ، و عاشق زیبایی و دانایی و نیکویی است
و عشق به این سه فرشته که فرهنگ متعالی بشر و تجلی سرشت پاک انسانی است،
همه آدمیان را با هم یکدل و یک زبان می کند
همه را هم میهن و همسایه می کند
همه را دوست و محرم می کند
و همه را در پیشگاه آن خورشید بی غروب به هم پیوند می دهد.
همزبانی خویشی و پیوندی است
مرد با نامحرمان چون بندی است
ای بسا هندو و ترک همزبان
ای بسا دو ترک چون بیگانگان
پس زبان محرمی خود دیگر است
همدلی از همزبانی بهتر است
مطلع الشمس آ اگر اسکندری
بعد از آن هر جا روی نیکوفری
بعد از آن هر جا روی مشرق شود
غربها بر مشرقت عاشق شود
مثنوی

برگرفته از کتاب " در قلمرو زریّن "
ترجمه حسین الهی قمشه ای

در قلمرو زرّین ادب پارسی برپا کند
و همگان را به تالاری فراخواند که :
شعاع جام و قدح نورماه پوشیده
عذار مُغبچگان راه آفتاب زده
حافظ
کتاب گنجینه آشنا یک باغ مهمانی عظیم است
که در آنجا شهریاران و شاهزادگان اقلیم شعر
و ساقیان و مطربان بزم عشق
هر یک خندۀ خوش آمد بر لب
و جامهای جواهر نشان بر دست
بی هیچ هـیمنه سلطانی و غرور حسن
میهمانان مشتاق خود را به آغوش مهر پذیرا می شوند .
و همگان را به حکمت سلیمانی
و شراب روحانی
قبایی زر افشان از شادی و زیبایی خلعت بخشند
و در سیصد و شصت و پنج مجلس
بیش از دو هزار از محبوب ترین اشعار آشنای خود را
همچون قطعات موسیقی برای میهمانان اجرا کنند .
که به گفته مولانا :
گر نبودی گوشهای وحی گیر
وحی نا وردی ز گردون یک بشیر
حسین الهی قمشه ای

برگرفته از مقدمه کتاب " گنجینه آشنا "
انتشارات سخن
www.drelahighomshei.com

واجب است که بهترین تلاش خود را در انجام آن صرف کنی .
این احساس تو را به فضیلت اعتدال و حاکمیّت بر خویش
و پشتکار و قدرت اراده و سرخوشي و خرسندي می آراید
و یکصد فضیلت دیگر برای تو به همراه می آورد
که آن انسان کاهل بیکار هرگز از آن خبر نمی شود .

"Daily Duty "
Thank God every morning when you get up
that have something to do that day
which must be done, whether you like it or not.
Being forced to work and forced to do your best
will breed in you temperance and self-control,
diligence and strength of will, cheerfulness and content,
and a hundred virtues which the idle never know.
Charles Kingsley

نوشته چارلز کینگزلی
ترجمه حسین الهی قمشه ای
برگرفته از کتاب " در قلمرو زرّین "
نقاشی اثر ون گوگ

هنگامی که سخن می گویم، از خویش می پرسم که از این سخن چه در سرداری، اگر دلی را می جویی، اگر حکمتی می گویی، اگر غبار کدورتی را برمی گیری، اگر شهادتی بر نجات بی گناهی می دهی آن سخن را بگوی و بدان که در راه خدا است، اگر کتابی می نویسی از خویش بپرس که مقصود چیست، آیا سخن ارزنده ای برای گفتن داری که کسی نگفته باشد یا بدین حسن و ملاحت بیان نکرده باشد؟ آیا چراغی در آن هست که راه کسی را روشن کند یا مرهمی که زخمی را شفا بخشد؟ اگر چنین است بنویس و خاطر خوش دار که آن برای خداست.

برگرفته از کتاب «365 روز در صحبت قرآن»
به قلم حسین الهی قمشه ای
خط نقاشی اثر خالد الساعی

سینه خواهم شَرحه شَرحه از فِراق
تا بگویم شرحِ دردِ اشتیاق
هرکسی کو دور ماند از اصلِ خویش
باز جوید روزگارِ وصلِ خویش
من به هر جمعیّتی نالان شدم
جُفتِ بد حالان و خوش حالان شدم
هر کسی از ظّنِ خود شد یارِ من
از درون من نجُست اَسرارِ من
«مثنوی - دفتر اول»
سخن مولانا از دهان نی این است که من روزگاری در نیستان (عالم قدس) شاخه ای بودم سبز و خرم و زنده و شاداب. اکنون که مرا بریده اند و از موطن اصلی دور کرده اند و به نُه داغ مرا سوراخ کرده اند، من پیوسته از این جدایی و یاد خاطرات وصال ناله می کنم و هرکس نالۀ مرا می شنود و با من همدل می شود از مرد و زن همه از نالۀ من به فغان می آیند و ناله می کنند. 
نسخه بدلِ «در نفیرم مرد و زن نالیده اند» نیز معنای لطیفی دارد که: مردمان نیز از زن و مرد در همین نفیر من حضور دارند و بحقیقت آنها هستند که در نفیر من ناله می کنند و این معنی هم درست و هم لطیف است اما در این جا مقصود مولانا نیست زیرا در ابیات بعد اشاره می کند که مردمان از خیالات خود با او یار می شوند و کم کسی از سرّ او آگاه می گردد. بنابراین، آنها از شنیدن نفیرِ من اگر شادند شادتر می شوند و اگر محزونند حزن ایشان قوت می گیرد و از سرّ من فارغند، هرچند:
«سرّ من از نالۀ من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست»

برگرفته از کتاب «365 روز در صحبت مولانا»
به قلم حسین الهی قمشه ای

و بدانیم که هیچ عبادتی برتر از کسب علم نیست .
ز دانش به اندر جهان هیچ نیست
تن مرده و جان نادان یکی است
به گفتار دانندگان راه جوی
به گیتی بگرد و به هر کس بگوی
چو دیدار یابی به شاخ سخن 
بدانی که دانش نیاید به بن
فردوسی
خاتم ملک سلیمان است علم
جمله عالم صورت و جان است علم
مولوی
درخت تو گر بار دانش بگیرد
به زیر آوری چرخ نیلوفری را
ناصرخسرو

حسین الهی قمشه ای
برگرفته از پیشگفتار کتاب " گنجینه آشنا "

مژده اى دل كه مسيحا نفسى مى آيد 
كه ز انفاس خوشش بوى كسى مى آيد
و در اقليم زرّين ادبيات
آنجا كه بهار پر شكوفه سرمدى و تابستان پر نعمت ابدى در آميخته
همه جهانيان مى توانند در جشن پايان ناپذير ميلاد آن رسول
كه برترين وصفش خلق محمدى و همدردى با آلام بشرى است
شركت كنند
و در اين جشن برخى از پادشاهان يگانه جهان
چون گوته و هوگو و امرسن و واشنگتن ايروينگ
و امثال ايشان از باختر 
و فردوسى و نظامى و سعدى و مولانا و حافظ از خاور
پيوسته حضور دارند
گوته قطعه اى با عنوان نغمه هاى محمدى 
براى حاضران مى خواند 
و ديگران هر يك به زبانى وصف جمال او گويند
اين جشن سرمدى هر شامگاه يا هر بامداد
در باغ مهمانى بزرگ ادبيات 
پذيراى هر ميهمانى است كه به درگاه اين پادشاهان سخن برسد
ما تنها بر در باغ لوحى از چند بيت مولانا نصب كرده ايم
تا شما را خوش آمد گويد
به تولد آنكس كه سفره شيرينى اش از جهان و جهانيان زياد مى آيد
و شمع تولدش را كه چون خورشيد مى درخشد 
هيچكس خاموش نخواهد كرد
دوش در استارگان غلغله افتاده بود
كز سوى نيك اختران، اختر اسعد رسيد
رفت عطارد ز دست ، لوح و قلم را شكست
از پى او زُهره جست ، مست به فَرقد رسيد
پيك دل عاشقان رفت به سر چون قلم
مژده همچون شكر در دل كاغذ رسيد
و سلام بر عاشقان حقيقت و زيبايى و خوبى باد

حسین الهی قمشه ای 
www.drelahighomshei.com